ਕੀ ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਤੇ ਹਮਾਸ ਦਰਮਿਆਨ ਜੰਗ ਰੁਕੇਗੀ?

In ਖਾਸ ਰਿਪੋਰਟ
September 30, 2025

ਵਾਸ਼ਿੰਗਟਨ/ਏ.ਟੀ.ਨਿਊਜ਼: ਅਮਰੀਕੀ ਰਾਸ਼ਟਰਪਤੀ ਡੋਨਾਲਡ ਟਰੰਪ ਨੇ ਇਜ਼ਰਾਇਲੀ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਬੇਂਜਾਮਿਨ ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਨਾਲ ਵਾਈਟ ਹਾਊਸ ਵਿੱਚ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨੀਂ ਮੀਟਿੰਗ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਜਿੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗ਼ਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਜੰਗ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ 20-ਨੁਕਤੀ ਅਮਰੀਕੀ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਐਲਾਨਿਆ ਸੀ। ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਨੇ ਇਸ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਰਥਨ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਟਰੰਪ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਉਹ ‘ਬਹੁਤ ਨੇੜੇ’ ਹਨ ਅਤੇ ਜੇਕਰ ਹਮਾਸ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਜੰਗ ਤੁਰੰਤ ਖਤਮ ਹੋ ਜਾਵੇਗੀ। ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਨੇ ਕਿਹਾ, ‘ਮੈਂ ਤੁਹਾਡੀ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਸਮਰਥਨ ਦਿੰਦਾ ਹਾਂ, ਜੋ ਸਾਡੇ ਜੰਗੀ ਟੀਚਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਦੀ ਹੈ।’ ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਹਮਾਸ ਨੂੰ ਬੇਅਸਰ ਕਰਨ, ਬੰਧਕਾਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕਰਨ ਅਤੇ ਗ਼ਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸ਼ਾਸਨ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ’ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਦਿੰਦੀ ਹੈ।

ਯੋਜਨਾ ਦੀਆਂ ਮੁੱਖ ਸ਼ਰਤਾਂ ਕੀ ਹਨ?
ਟਰੰਪ ਦੀ 20-ਨੁਕਤੀ ਯੋਜਨਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇਜ਼ਰਾਇਲੀ ਫ਼ੌਜਾਂ ਗ਼ਾਜ਼ਾ ਤੋਂ ਚਲੀਆਂ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਹਮਾਸ ਨੂੰ ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਵੱਲੋਂ ਯੋਜਨਾ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨ ਤੋਂ 72 ਘੰਟਿਆਂ ਅੰਦਰ ਸਾਰੇ ਬੰਧਕਾਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ। ਬਦਲੇ ਵਿੱਚ ਇਜ਼ਰਾਇਲ 2,000 ਤੋਂ ਵੱਧ ਫਲਸਤੀਨੀ ਕੈਦੀਆਂ ਨੂੰ ਰਿਹਾਅ ਕਰੇਗਾ। ਹਮਾਸ ਨੂੰ ਗ਼ਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਸਨ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਰਹਿਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਗ਼ਾਜ਼ਾ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਸਥਾਈ ਟੈਕਨੋਕਰੈਟਿਕ ਸਰਕਾਰ ਬਣੇਗੀ, ਜਿਸ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਟਰੰਪ ਕਰਨਗੇ ਅਤੇ ਸਾਬਕਾ ਬਰਤਾਨੀਆਈ ਪੀ.ਐੱਮ. ਟੋਨੀ ਬਲੇਅਰ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣਗੇ। ਯੂ.ਐੱਨ. ਅਤੇ ਅਰਬ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵੱਲੋਂ ਨਿਗਰਾਨੀ ਹੇਠ ਪੂਰੀ ਆਰਥਿਕ ਸਹਾਇਤਾ ਜਾਵੇਗੀ। ਗ਼ਾਜ਼ਾ ਨੂੰ ‘ਡੀ-ਰੈਡੀਕਲਾਈਜ਼ਡ ਟੈਰਰ-ਫ੍ਰੀ ਜ਼ੋਨ’ ਬਣਾਇਆ ਜਾਵੇਗਾ। ਕੋਈ ਵੀ ਵਿਅਕਤੀ ਗ਼ਾਜ਼ਾ ਛੱਡਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਜਾਵੇਗਾ।
ਕੀ ਹਮਾਸ ਤੇ ਇਰਾਨ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰਨਗੇ ਇਹ ਸ਼ਰਤਾਂ?
ਹਮਾਸ ਨੇ ਅਜੇ ਤੱਕ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ ’ਤੇ ਨਹੀਂ ਵੇਖਿਆ ਅਤੇ ਨਾ ਹੀ ਕੋਈ ਜਵਾਬ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਕਤਰ ਅਤੇ ਮਿਸਰ ਦੇ ਵਿੱਚੋਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਮਾਸ ਨੂੰ ਯੋਜਨਾ ਦੱਸੀ ਗਈ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਇਸ ਨੂੰ ‘ਚੰਗੀ ਨੀਅਤ ਨਾਲ’ ਵੇਖ ਰਹੇ ਹਨ। ਪਰ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਕਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਹਮਾਸ ਲਈ ਇਹ ਯੋਜਨਾ ਕਠਿਨ ਹੈ , ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਗ਼ਾਜ਼ਾ ਤੋਂ ਬਾਹਰ ਹੋਣ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮੰਨੇਗਾ। ਟਰੰਪ ਨੇ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਕਿ ਜੇਕਰ ਹਮਾਸ ਨੇ ਨਾ ਕਿਹਾ ਤਾਂ ਇਜ਼ਰਾਇਲ ਨੂੰ ‘ਪੂਰਾ ਸਮਰਥਨ’ ਹੋਵੇਗਾ ਹਮਾਸ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਲਈ। ਇਰਾਨ, ਜੋ ਹਮਾਸ ਦਾ ਸਮਰਥਕ ਹੈ, ਨੇ ਅਜੇ ਚੁੱਪੀ ਅਪਣਾਈ ਹੈ, ਪਰ ਉਸ ਨੇ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਯੋਜਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਰੱਦ ਕੀਤਾ ਹੈ।
ਵਿਸ਼ਵ ਦੀਆਂ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਕੀ ਕਹਿ ਰਹੀਆਂ ਹਨ?
ਵਿਸ਼ਵ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਅਖ਼ਬਾਰਾਂ ਨੇ ਟਰੰਪ ਦੀ ਯੋਜਨਾ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਕਵਰੇਜ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਨਿਊਯਾਰਕ ਟਾਈਮਜ਼ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਇਹ ‘ਇਤਿਹਾਸਕ ਕਦਮ’ ਹੈ ਪਰ ਹਮਾਸ ਨੂੰ ਸਵੀਕਾਰ ਕਰਨਾ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਫਲਸਤੀਨੀ ਰਾਜ ਲਈ ਰਾਹ ਖੋਲ੍ਹ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਰਾਇਟਰਜ਼ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਨੇਤਨਯਾਹੂ ਦੀ ਹਾਂ ਨਾਲ ਯੋਜਨਾ ਅੱਗੇ ਵਧੀ ਪਰ ਹਮਾਸ ਦੀ ਗੈਰਹਾਜ਼ਰੀ ਸਵਾਲ ਉਠਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਅਲ ਜਜ਼ੀਰਾ ਨੇ ਨਿੰਦਾ ਕੀਤੀ ਕਿ ਇਹ ਹਮਾਸ ਨੂੰ ਖਤਮ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਯੋਜਨਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗ਼ਾਜ਼ਾ ਨੂੰ ਕਬਜ਼ੇ ਵਾਲਾ ਬਣਾਏਗੀ। ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਅਰਬ ਰਾਸ਼ਟਰਾਂ ਨੇ ਸਵਾਗਤ ਕੀਤਾ ਪਰ ਯੂਰਪੀਅਨ ਲੀਡਰਾਂ ਨੇ ਫਲਸਤੀਨੀ ਰਾਜ ਲਈ ਦਬਾਅ ਵਧਾਇਆ। ਗਾਰਡੀਅਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਯੋਜਨਾ ਵਿੱਚ ਬੰਧਕ ਰਿਹਾਈ ਚੰਗੀ ਹੈ ਪਰ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਵਾਲੇ ਸ਼ਾਸਨ ਬਾਰੇ ਅਸਪਸ਼ਟਤਾ ਹੈ।

Loading