ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ, ਜੋ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਪੰਥਕ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਤਾਕਤ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਅੰਦਰੂਨੀ ਅਤੇ ਬਾਹਰੀ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹੈ। 2015 ਦੀਆਂ ਬੇਅਦਬੀ ਘਟਨਾਵਾਂ, ਬਰਗਾੜੀ ਗੋਲੀਕਾਂਡ ਅਤੇ ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਹੇਠ ਸੌਦਾ ਸਾਧ ਦੀ ਮੁਆਫੀ ਵਰਗੇ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੇ ਸ੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੀ ਸਾਖ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਇਆ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਹੇਠ ਗਠਿਤ ਪੰਜ-ਮੈਂਬਰੀ ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੰਗਠਿਤ ਕਰਨ ਅਤੇ ਪੰਥਕ ਸਿਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਜ਼ਿੰਮਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਇਸ ਕਮੇਟੀ ਵਿੱਚ ਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘ ਝੂੰਦਾ, ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਇਆਲੀ, ਗੁਰਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਵਡਾਲਾ, ਸੰਤਾ ਸਿੰਘ ਉਮੇਦਪੁਰੀ ਅਤੇ ਸਤਵੰਤ ਕੌਰ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।ਕਮੇਟੀ ਨੇ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਤੇਜ਼ ਕਰਦਿਆਂ 26 ਲੱਖ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਪਰਚੀਆਂ ਵੰਡੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਵਸਦੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਅਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਕ ਕਮੇਟੀਆਂ ਦਾ ਭਰਵਾਂ ਸਮਰਥਨ ਮਿਲਿਆ ਹੈ। ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਇਆਲੀ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਰਤੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਪਾਰਦਰਸ਼ੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਚੱਲ ਰਹੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਆਨਲਾਈਨ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਨੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਨੂੰ ਵੀ ਜੋੜਿਆ ਹੈ। ਇਹ ਮੁਹਿੰਮ 18 ਜੂਨ 2025 ਤੱਕ ਮੁਕੰਮਲ ਹੋਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਹੈ।
ਜਥੇਦਾਰ ਗੁਰਪ੍ਰਤਾਪ ਸਿੰਘ ਵਡਾਲਾ ਦੇ ਬਿਆਨ ਅਨੁਸਾਰ, 26 ਲੱਖ ਮੈਂਬਰਸ਼ਿਪ ਪਰਚੀਆਂ ਵੰਡੀਆਂ ਜਾ ਚੁੱਕੀਆਂ ਹਨ, ਅਤੇ ਆਨਲਾਈਨ ਭਰਤੀ ਨੇ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਹੋਰ ਤੇਜ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ।ਵਡਾਲਾ ਅਨੁਸਾਰ ਇਹ ਸਮਰਥਨ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਭਾਈਚਾਰੇ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਐਨ.ਆਰ.ਆਈ., ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਸਿਆਸੀ ਅਤੇ ਪੰਥਕ ਧਿਰ ਵਜੋਂ ਵੇਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਕੀ ਉਦੇਸ਼ ਹੈ ਪੰਜ ਮੈਂਬਰੀ ਕਮੇਟੀ ਦਾ
ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਨੂੰ ਬਾਹਰ ਰੱਖ ਕੇ ਸਾਰੀਆਂ ਪੰਥਕ ਧਿਰਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਮੰਚ 'ਤੇ ਲਿਆਉਣਾ ਹੈ। ਜਥੇਦਾਰ ਵਡਾਲਾ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਹ ਸਫਲ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੂੰ ਪੰਥਕ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਮੁੜ ਤਾਕਤ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਐਨ.ਆਰ.ਆਈ. ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੀ ਮੁੜ ਸੰਗਠਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤੀ ਦੇ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਦੀ ਆਰਥਿਕ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਸਮਰੱਥਾ ਅਹਿਮ ਹੈ।ਪੰਜ ਮੈਂਬਰੀ ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਜ਼ੋਰ ਸੰਗਤ ਦੀ ਰਾਇ ਨਾਲ ਨਵੀਂ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਚੁਣਨ 'ਤੇ ਹੈ, ਜੋ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਸਾਖ ਨੂੰ ਮੁੜ ਬਹਾਲ ਕਰ ਸਕਦੀ ਹੈ।
ਕੀ ਚੁਣੌਤੀਆਂ ਹਨ ਨਵੇਂ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੀ ਉਸਾਰੀ ਵਿਚ
ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਵਿੱਚ ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਦੇ ਸਮਰਥਕ ਅਤੇ ਬਾਗੀ ਧੜੇ ਵਿਚਕਾਰ ਗੰਭੀਰ ਤਣਾਅ ਹੈ। ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਸੁਖਬੀਰ ਵਿਰੋਧੀ ਨੀਤੀ ਪਾਰਟੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਵੰਡ ਸਕਦੀ ਹੈ। 2015 ਦੀਆਂ ਬੇਅਦਬੀ ਘਟਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬਰਗਾੜੀ ਮਾਮਲੇ ਦੇ ਜ਼ਖਮ ਅਜੇ ਵੀ ਤਾਜ਼ੇ ਹਨ। ਕਮੇਟੀ ਨੂੰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਅਤੇ ਸਖ਼ਤ ਨੀਤੀਆਂ ਘੜਨੀਆਂ ਪੈਣਗੀਆਂ। ਪੰਥਕ ਮਾਹਿਰਾ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਪੰਜ ਮੈਂਬਰੀ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦਾ ਦਾਰੋਮਦਾਰ ਇਸ ਗੱਲ 'ਤੇ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਪੰਥਕ ਅਤੇ ਸਿਆਸੀ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨੂੰ ਕਿੰਨੀ ਸਮਰਥਾ ਨਾਲ ਹੱਲ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਖੁਦਮੁਖਤਿਆਰੀ ,ਪੰਜਾਬ ਮੁਦਿਆਂ ,ਆਨੰਦਪੁਰ ਮਤੇ ਦੀ ਤਰਜ ਉਪਰ ਉਚਿਤ ਰਣਨੀਤੀ, ਉਦੇਸ਼ ਘੜਨੇ ਪੈਣਗੇ।
ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ
ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਵਜੋਂ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਕਮਾਂਡ ਸੰਭਾਲ ਰਹੇ ਹਨ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਪੰਥਕ ਹਲਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਵਾਲਾਂ ਦੇ ਘੇਰੇ ਵਿੱਚ ਹੈ। 2015 ਦੀਆਂ ਬੇਅਦਬੀ ਘਟਨਾਵਾਂ, ਬਰਗਾੜੀ ਗੋਲੀਕਾਂਡ ਅਤੇ ਸੱਚਾ ਸੌਦਾ ਦੇ ਮੁਖੀ ਨੂੰ ਮੁਆਫੀ ਦੇਣ ਦੇ ਫੈਸਲੇ ਨੇ ਸੁਖਬੀਰ ਦੀ ਸਾਖ ਨੂੰ ਡੂੰਘਾ ਧੱਕਾ ਮਾਰਿਆ। ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਸਾਹਿਬ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਸੁਖਬੀਰ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟੀਕਰਨ ਮੰਗਿਆ, ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਮੁਆਫੀਨਾਮਾ ਜਨਤਕ ਕੀਤਾ ਗਿਆ, ਪਰ ਇਸ ਨੇ ਪੰਥਕ ਗੁੱਸੇ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸ਼ਾਂਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ।਼ ਉਹ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੀ ਮੁੜ ਸੰਗਠਨ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ ਸਰਗਰਮ ਹਨ ਅਤੇ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਵਰਕਰਾਂ ਨੂੰ ਜੋੜਨ ਦੀਆਂ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ਾਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਸੁਖਬੀਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਹੋਣ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਵੰਡ ਅਤੇ ਪੰਥਕ ਭਾਵਨਾਵਾਂ ਦਾ ਰੋਸ ਹੈ। ਬਾਗੀ ਧੜੇ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰੇਮ ਸਿੰਘ ਚੰਦੂਮਾਜਰਾ ਅਤੇ ਜਗੀਰ ਕੌਰ ਵਰਗੇ ਸੀਨੀਅਰ ਆਗੂ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਨੇ ਸੁਖਬੀਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਸਖਤ ਦਾ ਰੁਖ ਅਪਣਾਇਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ, ਪੰਜ-ਮੈਂਬਰੀ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਸੁਖਬੀਰ ਵਿਰੋਧੀ ਮੁਹਿੰਮ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਹੋਰ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕੀਤਾ। ਸੁਖਬੀਰ ਦੀ ਪਕੜ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਪੁਰਾਣੇ ਵਰਕਰਾਂ ਅਤੇ ਸਮਰਥਕਾਂ 'ਤੇ ਜ਼ਰੂਰ ਹੈ, ਪਰ ਪੰਥਕ ਸੰਗਤ ਦਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਜਿੱਤਣ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਠੋਸ ਕਦਮ ਚੁੱਕਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ।
ਪੰਜ-ਮੈਂਬਰੀ ਕਮੇਟੀ ਅਤੇ ਸੁਖਬੀਰ ਬਾਦਲ ਵਿਚਕਾਰ ਏਕਤਾ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ
ਪੰਜ-ਮੈਂਬਰੀ ਕਮੇਟੀ ਅਤੇ ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਦੇ ਧੜੇ ਵਿਚਕਾਰ ਏਕਤਾ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਫਿਲਹਾਲ ਕਮਜ਼ੋਰ ਜਾਪਦੀ ਹੈ। ਕਮੇਟੀ ਦਾ ਮੁੱਖ ਉਦੇਸ਼ ਸੁਖਬੀਰ ਨੂੰ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਤੋਂ ਹਟਾ ਕੇ ਨਵੀਂ, ਪੰਥ-ਪ੍ਰਵਾਨਿਤ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਸਥਾਪਤ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਮਨਪ੍ਰੀਤ ਸਿੰਘ ਇਆਲੀ ਅਤੇ ਇਕਬਾਲ ਸਿੰਘ ਝੂੰਦਾ ਨੇ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਸੰਗਤ ਦੀ ਰਾਇ ਨਾਲ ਨਵੀਂ ਲੀਡਰਸ਼ਿਪ ਚੁਣੀ ਜਾਵੇਗੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸੁਖਬੀਰ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।ਸ੍ਰੀ ਅਕਾਲ ਤਖਤ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸਰਪ੍ਰਸਤੀ ਹੇਠ, ਜੇਕਰ ਦੋਵੇਂ ਧਿਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਸਮਝੌਤਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਤਾਂ ਏਕਤਾ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਵਧ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰ, ਸੁਖਬੀਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਇੰਨਾ ਤਿੱਖਾ ਹੈ ਕਿ ਸਮਝੌਤੇ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਘੱਟ ਹੈ।
ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਝੁਕਾਅ ਅਤੇ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੇ ਧੜਿਆਂ ਨਾਲ ਸਬੰਧ
ਸ਼੍ਰੋਮਣੀ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਅਤੇ ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ (ਭਾਜਪਾ) ਦਾ ਗਠਜੋੜ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਸਿਆਸਤ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਹਾਲਾਂਕਿ, 2020 ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੇ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਨੇ ਭਾਜਪਾ ਨਾਲ ਗਠਜੋੜ ਤੋੜ ਲਿਆ ਸੀ। ਹੁਣ, ਅਕਾਲੀ ਦਲ ਦੀ ਅੰਦਰੂਨੀ ਵੰਡ ਅਤੇ ਪੰਜ-ਮੈਂਬਰੀ ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਸਰਗਰਮੀ ਨੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਸਟੈਂਡ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਖੀਆਂ ਵਿੱਚ ਲਿਆਂਦਾ ਹੈ।ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਝੁਕਾਅ ਇਤਿਹਾਸਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੁਖਬੀਰ ਸਿੰਘ ਬਾਦਲ ਦੇ ਧੜੇ ਵੱਲ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਪਾਰਟੀ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਹਨ ਅਤੇ ਗਠਜੋੜ ਦੇ ਸਮੇਂ ਮੁੱਖ ਚਿਹਰਾ ਰਹੇ ਹਨ। । ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਪੰਜ-ਮੈਂਬਰੀ ਕਮੇਟੀ ਜਾਂ ਬਾਗੀ ਧੜੇ ਨਾਲ ਅਜੇ ਤੱਕ ਕੋਈ ਸਪੱਸ਼ਟ ਸਬੰਧ ਨਹੀਂ ਦਿਖਾਏ। ਕਮੇਟੀ ਦੀ ਸੁਖਬੀਰ ਵਿਰੋਧੀ ਨੀਤੀ ਅਤੇ ਪੰਥਕ ਸੁਧਾਰਾਂ 'ਤੇ ਜ਼ੋਰ ਕਾਰਨ ਭਾਜਪਾ ਇਸ ਨਾਲ ਦੂਰੀ ਬਣਾਈ ਰੱਖ ਰਹੀ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਪੰਜਾਬ ਵਿੱਚ ਆਪਣੀ ਸੁਤੰਤਰ ਸਿਆਸੀ ਜ਼ਮੀਨ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਵਿੱਚ ਹੈ। 2024 ਦੀਆਂ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਜਪਾ ਨੇ ਸੁਤੰਤਰ ਤੌਰ 'ਤੇ ਚੋਣ ਲੜੀ, ਪਰ ਸਫਲਤਾ ਨਹੀਂ ਮਿਲੀ। ਇਸ ਕਾਰਨ, ਭਾਜਪਾ ਸੁਖਬੀਰ ਦੇ ਧੜੇ ਨਾਲ ਮੁੜ ਸਬੰਧ ਬਣਾਉਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ ਤਲਾਸ਼ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਸੁਖਬੀਰ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਵਾਲਾ ਧੜਾ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਅਧਿਕਾਰਤ ਸੰਰਚਨਾ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਸਿਆਸੀ ਮਾਹਿਰਾਂ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਜਪਾ ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੁਖਬੀਰ ਦੇ ਧੜੇ ਨਾਲ ਸਬੰਧ ਬਣਾਈ ਰੱਖੇਗੀ, ਪਰ ਜੇਕਰ ਕਮੇਟੀ ਸਿੱਖ ਸੰਗਤ ਦਾ ਪੂਰਨ ਸਮਰਥਨ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲੈਂਦੀ ਹੈ, ਤਾਂ ਭਾਜਪਾ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰਣਨੀਤੀ 'ਤੇ ਮੁੜ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।
