ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਤੇ ਭਗਵੇਂਵਾਦੀ ਸੰਗਠਨਾਂ ਦੇ ਸਖ਼ਤ ਵਿਰੋਧ ਕਾਰਨ, ਮਹਾਨ ਸਮਾਜ ਸੁਧਾਰਕ ਜੋਤੀਬਾ ਫੁਲੇ ਦੇ ਜੀਵਨ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਫਿਲਮ 'ਫੂਲੇ' ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਨਮਦਿਨ ਦੀ ਨਿਰਧਾਰਤ ਮਿਤੀ ਯਾਨੀ 11 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਰਿਲੀਜ਼ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕੀ। ਸੈਂਸਰ ਬੋਰਡ ਨੇ ਫਿਲਮ 'ਤੇ ਕਈ ਇਤਰਾਜ਼ ਉਠਾਏ ਹਨ ਜਿਸ ਕਾਰਨ ਇਹ ਫਿਲਮ ਹੁਣ 21 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਵੇਗੀ। ਬਹੁਜਨ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੇ ਸੈਂਸਰ ਬੋਰਡ ਦੇ ਇਸ ਰਵੱਈਏ 'ਤੇ ਤਿੱਖੀ ਪ੍ਰਤੀਕਿਰਿਆ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਸਾਬਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਦੇ ਸਾਰੇ ਸੰਸਥਾਨ ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਤੇ ਭਗਵੇਂਵਾਦੀਆਂ ਦੇ ਦਬਦਬੇ ਹੇਠ ਹਨ।
ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਮਸ਼ਹੂਰ ਅਭਿਨੇਤਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਮਹਾਤਮਾ ਫੂਲੇ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ ਅਤੇ ਅਦਾਕਾਰਾ ਪਾਤਰਾਲੇਖਾ ਨੇ ਸਾਵਿਤਰੀਬਾਈ ਫੂਲੇ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਈ ਹੈ। ਟ੍ਰੇਲਰ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਣ ਤੋਂ ਤੁਰੰਤ ਬਾਅਦ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ ਸਨ। ਸੈਂਸਰ ਬੋਰਡ ਨੇ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਲਗਭਗ ਬਾਰਾਂ ਬਦਲਾਅ ਸੁਝਾਏ, ਜਿਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਵਿਵਾਦ ਵਧ ਗਿਆ।
ਸੈਂਸਰ ਬੋਰਡ ਦੇ ਇਤਰਾਜ਼
ਸੈਂਸਰ ਬੋਰਡ ਨੇ ਫਿਲਮ ਦੇ ਕੁਝ ਦ੍ਰਿਸ਼ਾਂ ਅਤੇ ਸੰਵਾਦਾਂ 'ਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ ਜਤਾਇਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ:
ਤਿੰਨ ਹਜ਼ਾਰ ਸਾਲਾਂ ਦੀ ਗੁਲਾਮੀ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ।
ਜਾਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਸ਼ੂਦਰਾਂ ਦੀ ਦੁਰਦਸ਼ਾ ਬਾਰੇ ਦਿਸ਼ ਤੇ ਡਾਇਲਾਗ।
ਮਹਾਰ, ਮੰਗ, ਪੇਸ਼ਵਈ, ਮਨੁਸਮ੍ਰਿਤੀ ਅਤੇ ਜਾਤ-ਪਾਤ ਆਦਿ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ।
ਇੱਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਬੱਚਾ ਫੁਲੇ ਜੋੜੇ 'ਤੇ ਕੂੜਾ ਸੁੱਟਦਾ ਹੈ।
ਸੈਂਸਰ ਬੋਰਡ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ 'ਤੇ ਸਵਾਲ
ਸੈਂਟਰਲ ਬੋਰਡ ਆਫ਼ ਫਿਲਮ ਸਰਟੀਫਿਕੇਸ਼ਨ , ਜਿਸਨੂੰ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਸੈਂਸਰ ਬੋਰਡ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਦਾ ਕੰਮ ਉਮਰ ਵਰਗ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਫਿਲਮਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਮਾਣਿਤ ਕਰਨਾ । ਪਰ ਬੋਰਡ 'ਤੇ ਅਕਸਰ ਗਲਤੀਆਂ ਕਰਨ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਰਗਰਮੀ ਉਦੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਈ ਜਦੋਂ ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਦੇ ਕੁਝ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੇ ਫਿਲਮ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਅਖਿਲ ਭਾਰਤੀ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਮਹਾਸੰਘ, ਪੁਣੇ ਦੇ ਕਰਾੜ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਮਹਾਸੰਘ ਅਤੇ ਹਿੰਦੂ ਮਹਾਸਭਾ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਫਿਲਮ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਨੂੰ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਾਤੀਵਾਦ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੰਗਠਨਾਂ ਨੇ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਕੀਤੇ ਅਤੇ ਇਤਰਾਜ਼ਯੋਗ ਦ੍ਰਿਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਸੈਂਸਰ ਬੋਰਡ ਨੂੰ ਪੱਤਰ ਲਿਖੇ। ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਮਹਾਸੰਘ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਆਨੰਦ ਦਵੇ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਇਹ ਫਿਲਮ ਜਾਤੀਵਾਦ ਨੂੰ ਉਤਸ਼ਾਹਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਨੂੰ ਨਕਾਰਾਤਮਕ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ।"
ਲੋਕ ਫਿਲਮ ਦੇ ਸਮਰਥਨ ਵਿੱਚ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ
ਪਰ ਫੂਲੇ ਅਤੇ ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੀ ਧਰਤੀ, ਮਹਾਰਾਸ਼ਟਰ ਵਿੱਚ, ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦਾ ਹੁੰਗਾਰਾ ਵੀ ਓਨਾ ਹੀ ਤਿੱਖਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਵੰਚਿਤ ਬਹੁਜਨ ਅਘਾੜੀ ਦੇ ਆਗੂ ਅਤੇ ਡਾ. ਅੰਬੇਡਕਰ ਦੇ ਪੋਤੇ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਅੰਬੇਡਕਰ ਆਪਣੇ ਸਮਰਥਕਾਂ ਨਾਲ ਫਿਲਮ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਵਿੱਚ ਸੜਕਾਂ 'ਤੇ ਉਤਰ ਆਏ। 10 ਅਪ੍ਰੈਲ ਨੂੰ ਹੋਏ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਫੂਲੇ ਦੀ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਦੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਰਚੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ। ਇਹ ਫਿਲਮ ਬਹੁਜਨ ਸਮਾਜ ਲਈ ਇੱਕ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਹੈ।"
ਹੈਰਾਨੀ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਦਿਨ ਇਹ ਫਿਲਮ ਰਿਲੀਜ਼ ਹੋਣੀ ਸੀ, ਉਸੇ ਦਿਨ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ਪਲੇਟਫਾਰਮ 'ਐਕਸ' 'ਤੇ ਮਹਾਤਮਾ ਫੂਲੇ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਨਮਦਿਨ 'ਤੇ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਭੇਟ ਕੀਤੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਲਿਖਿਆ ਕਿ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਸੱਚੇ ਸੇਵਕ ਮਹਾਤਮਾ ਫੂਲੇ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜਨਮ ਦਿਵਸ 'ਤੇ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਸਮਾਜ ਦੇ ਦੱਬੇ-ਕੁਚਲੇ ਅਤੇ ਵਾਂਝੇ ਵਰਗਾਂ ਦੀ ਭਲਾਈ ਲਈ ਸਮਰਪਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਪਰ ਸੈਂਸਰ ਬੋਰਡ ਦਾ ਰਵੱਈਆ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਫੁਲੇ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਨਾ ਨੂੰ ਜਨਤਾ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਣ ਤੋਂ ਰੋਕਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ? ਸੀਬੀਐਫਸੀ ਦੇ ਮੌਜੂਦਾ ਚੇਅਰਮੈਨ ਗੀਤਕਾਰ ਪ੍ਰਸੂਨ ਜੋਸ਼ੀ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਜਪਾ ਲਈ ਚੋਣ ਗੀਤ ਵੀ ਲਿਖੇ ਹਨ।
ਜੋਤੀਬਾ ਅਤੇ ਸਾਵਿਤਰੀਬਾਈ ਫੂਲੇ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ
ਜੋਤੀਬਾ ਫੂਲੇ (1827-1890) ਅਤੇ ਸਾਵਿਤਰੀਬਾਈ ਫੂਲੇ 19ਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਸਮਾਜਿਕ ਸੁਧਾਰ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਸਨ। ਪੁਣੇ ਦੇ ਇੱਕ ਮਾਲੀ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਜਨਮੇ, ਫੁਲੇ ਨੇ ਜਾਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਸ਼ੂਦਰਾਂ ਦੇ ਸ਼ੋਸ਼ਣ ਵਿਰੁੱਧ ਆਪਣੀ ਆਵਾਜ਼ ਬੁਲੰਦ ਕੀਤੀ। 1848 ਵਿੱਚ, ਸਾਵਿਤਰੀਬਾਈ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ, ਉਸਨੇ ਕੁੜੀਆਂ ਲਈ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਪਹਿਲਾ ਸਕੂਲ ਖੋਲ੍ਹਿਆ। ਬਾਲ ਵਿਆਹ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ, ਵਿਧਵਾ ਪੁਨਰ-ਵਿਆਹ ਦਾ ਸਮਰਥਨ ਕੀਤਾ ਅਤੇ ਸੱਤਿਆਸ਼ੋਧਕ ਸਮਾਜ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕੀਤੀ। ਉਸਦੀ ਕਿਤਾਬ ਗੁਲਾਮਗਿਰੀ (1873) ਨੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਵਾਦ ਅਤੇ ਜਾਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ 'ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਉਸਨੇ ਲਿਖਿਆ, "ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਹ ਬ੍ਰਹਮਾ ਦੇ ਮੂੰਹ ਤੋਂ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸਨ। ਤਾਂ ਕੀ ਬ੍ਰਹਮਾ ਦੇ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ ਕੁੱਖ ਸੀ?"
ਫੂਲੇ ਨੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸ਼ਾਸਨ ਨੂੰ ਰਾਹਤ ਦੇ ਸਮੇਂ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਦਬੇ ਕੁਚਲੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ਵਈ ਕਾਲ ਦੇ ਅਣਮਨੁੱਖੀ ਅਭਿਆਸਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਦਿਵਾਈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦਲਿਤਾਂ ਨੂੰ ਝਾੜੂ ਅਤੇ ਘੜੇ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਤੁਰਨ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕਰਨਾ। ਉਸਦੇ ਸਵਾਲਾਂ ਨੇ ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਸਮਾਜ ਦੀਆਂ ਨੀਂਹਾਂ ਹਿਲਾ ਦਿੱਤੀਆਂ।
ਫਿਲਮ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਦਾ ਜਵਾਬ
ਫਿਲਮ ਦੇ ਨਿਰਦੇਸ਼ਕ ਅਨੰਤ ਮਹਾਦੇਵਨ, ਜੋ ਕਿ ਖੁਦ ਇੱਕ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਹਨ, ਨੇ ਇਸ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ 'ਤੇ ਸਖ਼ਤ ਇਤਰਾਜ਼ ਜਤਾਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਹਾ, "ਅਸੀਂ ਹੁਣੇ ਹੀ ਤੱਥ ਦਿਖਾਏ ਹਨ। ਫਿਲਮ ਵਿੱਚ ਇਹ ਵੀ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਬ੍ਰਾਹਮਣਾਂ ਨੇ ਫੁਲੇ ਨੂੰ ਹਸਪਤਾਲ ਖੋਲ੍ਹਣ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਸੱਤਿਆਸ਼ੋਧਕ ਸਮਾਜ ਦੇ ਥੰਮ੍ਹ ਸਨ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਭਾਈਚਾਰੇ ਨੂੰ ਕਿਉਂ ਬਦਨਾਮ ਕਰਾਂਗਾ? ਇਹ ਕੋਈ ਏਜੰਡਾ ਫਿਲਮ ਨਹੀਂ ਹੈ।" ਮਹਾਦੇਵਨ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਫਿਲਮ ਡੂੰਘੀ ਖੋਜ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਸਰੋਤਾਂ 'ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ।
ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਵਾਦ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ
ਫਿਲਮ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਕਸਰ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਅਤੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣਵਾਦ ਵਿੱਚ ਫ਼ਰਕ ਨਹੀਂ ਸਮਝਦੇ। ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਇੱਕ ਭਾਈਚਾਰਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਬ੍ਰਾਹਮਣਵਾਦ ਇੱਕ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਹੈ ਜੋ ਵਰਣ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਬ੍ਰਹਮ ਦਾ ਹੁਕਮ ਪ੍ਰਵਾਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਮਨੁਸਮ੍ਰਿਤੀ ਨੂੰ ਸੰਵਿਧਾਨ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਰੱਖਦੀ ਹੈ। ਅੱਜ ਵੀ ਉੱਚ ਜਾਤੀ ਸਮਾਜ ਦਾ ਜਾਤੀ ਮਾਣ ਵਿਆਹ ਸੰਬੰਧੀ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਦੇਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਸਮਾਜ ਅਤੇ ਸੰਵਿਧਾਨ ਬਾਰੇ ਸਵਾਲ
ਵਿਰੋਧੀ ਧਿਰ ਦੇ ਨੇਤਾ ਰਾਹੁਲ ਗਾਂਧੀ ਨੇ ਸੈਂਸਰ ਬੋਰਡ ਦੇ ਇਸ ਰਵੱਈਏ ਲਈ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਨੂੰ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਠਹਿਰਾਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਐਕਸ'ਤੇ ਲਿਖਿਆ, ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਭਾਜਪਾ-ਆਰਐਸਐਸ ਆਗੂ ਫੂਲੇ ਜੀ ਨੂੰ ਸਤਹੀ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ 'ਤੇ ਬਣੀ ਫਿਲਮ ਨੂੰ ਸੈਂਸਰ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ। ..."ਹਰ ਕਦਮ 'ਤੇ, ਭਾਜਪਾ ਅਤੇ ਆਰਐਸਐਸ ਦਲਿਤ-ਬਹੁਜਨ ਇਤਿਹਾਸ ਨੂੰ ਮਿਟਾਉਣਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਜੋ ਜਾਤੀ ਵਿਤਕਰੇ ਅਤੇ ਬੇਇਨਸਾਫ਼ੀ ਬਾਰੇ ਅਸਲ ਸੱਚਾਈ ਸਾਹਮਣੇ ਨਾ ਆਵੇ।" ਲੇਖਕ ਕਾਂਚਾ ਇਲਈਆ ਨੇ ਵੀ ਇਹੀ ਸਵਾਲ ਉਠਾਇਆ। ਉਸਨੇ ਪੁੱਛਿਆ, "ਸੀਬੀਐਫਸੀ ਫਿਲਮ ਵਿੱਚੋਂ ਜਾਤੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਹਟਾਉਣ ਲਈ ਕਿਵੇਂ ਕਹਿ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਦੋਂ ਫੁਲੇ ਦਾ ਸੰਘਰਸ਼ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਬ੍ਰਾਹਮਣ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੇ ਜਾਤੀਵਾਦ ਅਤੇ ਅਣਮਨੁੱਖੀ ਪ੍ਰਥਾਵਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਸੀ?"
ਫਿਲਮ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਨੂੰ ਵੇਖਦਿਆਂ, ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਜਾਪਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਵਰਗ ਜਾਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣਾ ਚਾਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਡਾ. ਅੰਬੇਡਕਰ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ ਕੀ ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਜਾਤ ਮੌਜੂਦ ਹੈ, ਭਾਰਤ ਇੱਕ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨਹੀਂ ਬਣ ਸਕਦਾ।ਯਾਨੀ ਇਹ ਫਿਲਮ ਦਾ ਵਿਰੋਧ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਰਾਸ਼ਟਰ ਨਿਰਮਾਣ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹੈ। ਫਿਲਮ ਨੂੰ ਕੱਟਣ ਵਾਲੀ ਕੈਂਚੀ 'ਤੇ ਸੈਂਸਰ ਬੋਰਡ ਦਾ ਨਾਮ ਹੈ, ਪਰ ਹੱਥ ਬ੍ਰਾਹਮਣਵਾਦ ਦਾ ਹੈ।
