ਦਿੱਲੀ/ਏ.ਟੀ.ਨਿਊਜ਼:
ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੇ ਮੁਕਾਮ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇਸ ਵੇਲੇ ਦੋਗਲੀ ਗੱਲਬਾਤ ਹੋ ਰਹੀ ਹੈ। ਭਾਰਤੀ ਜਨਤਾ ਪਾਰਟੀ (ਭਾਜਪਾ) ਅਤੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨਰਿੰਦਰ ਮੋਦੀ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ ਜਾਪਾਨ ਨੂੰ ਪਛਾੜ ਕੇ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਚੌਥੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦਾ ਖਿਤਾਬ ਹਾਸਲ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਨੀਤੀ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਸੀ.ਈ.ਓ. ਵੀ.ਬੀ.ਆਰ. ਸੁਬ੍ਰਾਮਣੀਅਮ ਨੇ ਵੀ ਇਹ ਗੱਲ ਦੁਹਰਾਈ ਅਤੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨਾਮਾਤਰ ਜੀ.ਡੀ.ਪੀ. ਹੁਣ ਜਾਪਾਨ ਨੂੰ ਮਾਤ ਦੇ ਚੁੱਕੀ ਹੈ। ਪਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਅਜੇ ਵੀ ਪੰਜਵੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਹੈ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਮੁਦਰਾ ਕੋਸ਼ ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਵਰਗੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਵੀ ਇਸ ਗੱਲ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਅਜੇ ਅਮਰੀਕਾ, ਚੀਨ, ਜਰਮਨੀ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪੰਜਵੇਂ ਸਥਾਨ ’ਤੇ ਹੈ। ਨੀਤੀ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਮੈਂਬਰ ਅਰਵਿੰਦ ਵਿਰਮਾਨੀ ਨੇ ਵੀ ਸੁਝਾਅ ਦਿੱਤਾ ਸੀ ਕਿ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਜਿੱਥੇ ਘਰੇਲੂ ਸਿਆਸੀ ਮਾਹੌਲ ਨੂੰ ਗਰਮਾਉਣ ਲਈ ਹੈ, ਉੱਥੇ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਇਹ ਅਜੇ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਵੀਕਾਰਿਆ ਨਹੀਂ ਗਿਆ।
ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ’ਤੇ ਨਾਮਾਤਰ ਜੀ.ਡੀ.ਪੀ. ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ’ਤੇ ਆਧਾਰਿਤ ਹੈ। ਨੀਤੀ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਸੀ.ਈ.ਓ. ਸੁਬਰਾਮਣੀਅਮ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 2024-25 ਦੇ ਵਿੱਤੀ ਸਾਲ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਨਾਮਾਤਰ ਜੀ.ਡੀ.ਪੀ. 4.1 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੇ ਆਸ-ਪਾਸ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ, ਜੋ ਜਾਪਾਨ ਦੀ 4.0 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਨੂੰ ਪਛਾੜਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਮੋਦੀ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਨੀਤੀਆਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ‘ਮੇਕ ਇਨ ਇੰਡੀਆ’, ਡਿਜੀਟਲ ਇੰਡੀਆ ਅਤੇ ਬੁਨਿਆਦੀ ਢਾਂਚੇ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਨੂੰ ਵੀ ਇਸ ਉਪਲਬਧੀ ਦਾ ਸਿਹਰਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮੋਦੀ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਦੇ ਮੁੱਖ ਮੰਤਰੀ ਯੋਗੀ ਆਦਿੱਤਿਆਨਾਥ ਨੇ ਸੋਸ਼ਲ ਮੀਡੀਆ ’ਤੇ ਇਸ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਸਫ਼ਲਤਾ ਦੱਸਦਿਆਂ ਪ੍ਰਚਾਰ ਕੀਤਾ। ਪਰ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਅਜੇ ਇਸ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਨਹੀਂ ਕਰਦੇ। ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਅਤੇ ਆਈ.ਐਮ.ਐਫ਼. ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਅਜੇ ਵੀ ਜਾਪਾਨ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਹੈ ਅਤੇ ਖਰੀਦ ਸਮਰੱਥਾ ਸਮਾਨਤਾ ਦੇ ਅਧਾਰ ’ਤੇ ਭਾਰਤ ਤੀਜੇ ਸਥਾਨ ’ਤੇ ਹੈ, ਪਰ ਨਾਮਾਤਰ ਜੀ.ਡੀ.ਪੀ. ਵਿੱਚ ਅਜੇ ਪੰਜਵਾਂ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਜੋਰ ਇਸ ਗੱਲ ’ਤੇ ਵੀ ਹੈ ਕਿ ਅਗਲੇ ਤਿੰਨ ਸਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਜਰਮਨੀ ਨੂੰ ਵੀ ਪਛਾੜ ਸਕਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਿਆਸੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਦਾ ਹਿੱਸਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ।
ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਅਜੇ ਵੀ ਪੰਜਵੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵਜੋਂ ਹੀ ਵੇਖਿਆ ਜਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਮਾਰਕ ਕਾਰਨੀ ਨੇ ਜੀ-7 ਸਿਖਰ ਸੰਮੇਲਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਮਹਿਮਾਨ ਦੇਸ਼ ਵਜੋਂ ਸੱਦਾ ਦਿੱਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਹਿਮੀਅਤ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਕਾਰਨਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ: ਗਲੋਬਲ ਸਪਲਾਈ ਚੇਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ, ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਆਬਾਦੀ ਅਤੇ ਪੰਜਵੀਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਅਖਬਾਰਾਂ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਅਤੇ ਫ਼ਾਈਨੈਂਸ਼ੀਅਲ ਟਾਈਮਜ਼, ਨੇ ਵੀ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਪੰਜਵੀਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵਜੋਂ ਹੀ ਦਰਸਾਇਆ ਹੈ। ਬੀ.ਬੀ.ਸੀ. ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿ ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧ ਰਹੀ ਹੈ, ਪਰ ਅਜੇ ਜਾਪਾਨ ਨੂੰ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਛਾੜਨ ਲਈ ਸਮਾਂ ਲੱਗ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਾਪਾਨੀ ਮੀਡੀਆ, ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਆਸਾਹੀ ਸ਼ਿੰਬੁਨ, ਨੇ ਵੀ ਮੋਦੀ ਦੇ ਦਾਅਵਿਆਂ ਨੂੰ ਸੁਰਖੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ, ਪਰ ਆਈ.ਐਮ.ਐਫ਼. ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ’ਤੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਪੰਜਵਾਂ ਸਥਾਨ ਹੀ ਦਿੱਤਾ। ਇਸ ਤੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਭਾਈ ਚਾਰਾ ਅਜੇ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਚੌਥੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਮੰਨਣ ਲਈ ਪੂਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਹਿਮਤ ਨਹੀਂ ਹੈ।
ਨੀਤੀ ਕਮਿਸ਼ਨ ਦੇ ਅਰਵਿੰਦ ਵਿਰਮਾਨੀ ਦੀ ਸਲਾਹ ਅਨੁਸਾਰ, ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਹੋਣੀ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਸ ਦੌਰਾਨ, ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਨੇਤਾਵਾਂ ਦਾ ਨਜ਼ਰੀਆ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਪੰਜਵੀਂ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਵਜੋਂ ਹੀ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਸਿਆਸੀ ਪ੍ਰਚਾਰ ਅਤੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਅਸਲੀਅਤ ਵਿੱਚ ਅੰਤਰ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਅਜੇ ਅਧਿਕਾਰਤ ਤੌਰ ’ਤੇ ਚੌਥੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਨਹੀਂ ਬਣਿਆ।
ਭਾਰਤ ਦੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਅੱਜ-ਕੱਲ੍ਹ ਦੋ ਗੱਲਾਂ ਸੁਣਨ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀਆਂ ਨੇ। ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਭਾਜਪਾ ਦੇ ਨੇਤਾ, ਜਿਵੇਂ ਮੋਦੀ ਜੀ ਅਤੇ ਯੋਗੀ ਜੀ, ਬੜੇ ਜ਼ੋਰ-ਸ਼ੋਰ ਨਾਲ ਕਹਿੰਦੇ ਨੇ ਕਿ ਭਾਰਤ ਨੇ ਜਾਪਾਨ ਨੂੰ ਪਛਾੜਕੇ ਕੇ ਚੌਥਾ ਸਥਾਨ ਖੋਹ ਲਿਆ। ਪਰ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ, ਦੁਨੀਆ ਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਅਤੇ ਵਿਦੇਸ਼ੀ ਨੇਤਾ ਅਜੇ ਵੀ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਪੰਜਵੀਂ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਹੀ ਮੰਨਦੇ ਨੇ। ਕੈਨੇਡਾ ਦੇ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਨੇ ਜੀ-7 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਸੱਦਾ ਦਿੰਦਿਆਂ ਸਾਫ਼ ਕਿਹਾ ਕਿ ਭਾਰਤ ਪੰਜਵੀਂ ਵੱਡੀ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਹੈ। ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰੀਏ ਤਾਂ ਆਈ.ਐਮ.ਐਫ਼. ਅਤੇ ਵਿਸ਼ਵ ਬੈਂਕ ਦੱਸਦੇ ਨੇ ਕਿ ਭਾਰਤ ਅਜੇ ਜਾਪਾਨ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਹੈ। ਭਾਜਪਾ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਸਿਆਸੀ ਚਮਕ-ਦਮਕ ਵਾਲਾ ਜਿਆਦਾ ਲੱਗਦਾ ਹੈ, ਪਰ ਅਸਲ ਸੱਚ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦੀ ਪੁਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਹੀ ਸਾਹਮਣੇ ਆਵੇਗਾ।
