ਮਸ਼ਹੂਰ ਆਯੁਰਵੇਦਿਕ ਗ੍ਰੰਥ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਨਿਘੰਤੂ ਵਿੱਚ ਜਾਮਣ ਨੂੰ ਫਲੇਂਦਰ, ਨਾੜੀ ਅਤੇ ਸੁਰਭੀਪਾਤਰ ਵਜੋਂ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਡਾ. ਆਰ. ਵਾਤਸਯਾਨ ਦੱਸਦੇ ਹਨ ਕਿ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੂੰ ਜੰਬੂਫਲ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਰਿਸ਼ੀਆਂ ਨੇ ਜਾਮਣ ਨੂੰ ਸੁਆਦੀ, ਭੁੱਖ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲਾ, ਖੂਨ ਸ਼ੁੱਧ ਕਰਨ ਵਾਲਾ, ਪਿਆਸ ਘਟਾਉਣ ਵਾਲਾ ਦੱਸਿਆ ਹੈ।
ਕਿਉਂ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ ਜਾਮਣ?
ਇਸ ਦੀ ਛਿੱਲ ਕੌੜੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਵਿੱਚ ਤੂੜੀਦਾਰ ਗੁਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੀ ਨਿਯਮਤ ਵਰਤੋਂ ਕਮਜ਼ੋਰ ਮਸੂੜਿਆਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਜਾਮਣ ਦੇ ਫਲ ਵਿੱਚ ਆਕਸਾਲਿਕ ਅਤੇ ਟੈਨਿਕ ਐਸਿਡ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਸਾਹ ਦੀ ਬਦਬੂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕਾਰਬੋਹਾਈਡਰੇਟ, ਖਣਿਜ ਅਤੇ ਵਿਟਾਮਿਨ ਵੀ ਭਰਪੂਰ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਾ ਪੱਕਿਆ ਹੋਇਆ ਫਲ ਪਾਚਨ ਅਤੇ ਦਿਲ ਲਈ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਜਾਮਣ ਦੇ ਸਿਰਕੇ ਵਿੱਚ ਵੀ ਇਹੀ ਗੁਣ ਹਨ।
ਪੇਂਡੂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ, ਉਲਟੀਆਂ ਹੋਣ ਦੀ ਸੂਰਤ ਵਿੱਚ ਮਰੀਜ਼ ਨੂੰ ਦੋ ਚੱਮਚ ਜਾਮਣ ਦੇ ਫਲਾਂ ਦਾ ਰਸ ਦੇਣ ਦਾ ਰਿਵਾਜ ਹੈ। ਇਹ ਚਾਲ ਕੁਝ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਵਰਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਦੋਂ ਨੱਕ ਵਿੱਚੋਂ ਖੂਨ ਵਗਦਾ ਹੈ। ਜਾਮਣ ਦੀ ਛਿੱਲ ਨੂੰ ਸੁਕਾ ਕੇ ਪੀਸ ਕੇ ਸਵੇਰੇ-ਸ਼ਾਮ ਕੁਟਾਜ ਦੀ ਛਿੱਲ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਗ੍ਰਾਮ ਦੀਆਂ ਦੋ ਖੁਰਾਕਾਂ ਸ਼ਹਿਦ ਦੇ ਨਾਲ ਦੇਣ ਨਾਲ ਅਲਸਰੇਟਿਵ ਕੋਲਾਈਟਿਸ ਜਾਂ ਪੇਚਸ਼ ਵਿੱਚ ਲਾਭ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
ਇਹ ਵਾਰ-ਵਾਰ ਅੰਤੜੀਆਂ ਦੀ ਗਤੀ ਨੂੰ ਕੰਟਰੋਲ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਜਾਮਣ ਦੇ ਪੱਤਿਆਂ ਅਤੇ ਬਦਾਮ ਦੇ ਫਲ ਦੇ ਛਿਲਕੇ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਹਿੱਸਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸਾੜ ਕੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਸੁਆਹ ਦੰਦਾਂ ਅਤੇ ਮਸੂੜਿਆਂ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਅਤੇ ਪਾਇਓਰੀਆ ਦੇ ਇਲਾਜ ਵਿੱਚ ਲਾਭਦਾਇਕ ਹੈ। ਸਾਹ ਦੀ ਬਦਬੂ ਨੂੰ ਦੂਰ ਕਰਨ ਲਈ ਇਸ ਵਿੱਚ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਪੁਦੀਨਾ ਮਿਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਭਾਰਤੀ ਪਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ, ਜਾਮਣ ਦੇ ਬੀਜਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਸ਼ੂਗਰ ਵਿੱਚ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਜਾਮਣ ਦੇ ਬੀਜਾਂ ਦੇ ਪਾਊਡਰ ਨੂੰ ਇਕੱਲੇ ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਐਂਟੀ-ਡਾਇਬੀਟਿਕ ਦਵਾਈ ਦੇ ਨਾਲ ਖਾਣ ਨਾਲ ਖੂਨ ਵਿੱਚ ਗਲੂਕੋਜ਼ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਘੱਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਪੌਲੀਯੂਰੀਆ ਵਰਗੀਆਂ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਜਾਮਣ ਦੇ ਕੱਚੇ ਜਾਂ ਪੱਕੇ ਫਲਾਂ ਨੂੰ ਵੱਡੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਖਾਣ ਨਾਲ ਅਕਸਰ ਪੇਟ ਖਰਾਬ ਅਤੇ ਗੈਸ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਵੇਖੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਅਜਿਹੀ ਸਥਿਤੀ ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਗ੍ਰਾਮ ਭੁੰਨੇ ਹੋਏ ਜੀਰੇ ਦੇ ਪਾਊਡਰ ਅਤੇ ਅੱਧਾ ਗ੍ਰਾਮ ਸੇਵਨ ਕਰਨ ਨਾਲ ਰਾਹਤ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।
ਜਾਮਣ ਦੇ ਔਸ਼ਧੀ ਗੁਣ
- ਪੁਰਾਣੀ ਸ਼ੂਗਰ ਵਿੱਚ, 500 ਮਿਲੀਗ੍ਰਾਮ ਜਾਮਣ ਦੇ ਬੀਜ ਦੇ ਪਾਊਡਰ ਨੂੰ 65 ਮਿਲੀਗ੍ਰਾਮ ਬਸੰਤ ਕੁਸੁਮਾਕਰ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਖਾਣ ਨਾਲ ਚੰਗੇ ਫਾਇਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ।
- ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਸੀਨੀਅਰ ਡਾਕਟਰ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਮਣ ਦੇ ਬੀਜ ਦੇ ਪਾਊਡਰ ਨੂੰ ਸੁੱਕੇ ਕਰੇਲੇ, ਗੁੜ ਮੇਥੀ ਦੇ ਬੀਜ ਅਤੇ ਬਿਲਵ ਪੱਤਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਮਿਲਾ ਕੇ ਸਵੇਰੇ ਅਤੇ ਸ਼ਾਮ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਗ੍ਰਾਮ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਿੱਚ ਵਰਤਣ ਲਈ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ।
- ਜਾਮਣ ਦੇ ਬੀਜ ਦਾ ਪਾਊਡਰ ਔਰਤਾਂ ਵਿੱਚ ਲਿਊਕੋਰੀਆ ਵਰਗੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਰਾਹਤ ਦਿੰਦਾ ਹੈ।
