ਕੈਲੀਫ਼ੋਰਨੀਆ/ਏ.ਟੀ.ਨਿਊਜ਼: ਵਿਸ਼ਵ ਅਰਥਵਿਵਸਥਾ ਇੱਕ ਵੱਡੇ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਸੰਕਟ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰ ਰਹੀ ਜਾਪਦੀ ਹੈ। ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਫਾਈਨੈਂਸ (ਆਈ.ਆਈ.ਐਫ਼.) ਦੀ ਤਿਮਾਹੀ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਦੂਜੀ ਤਿਮਾਹੀ ਦੇ ਅੰਤ ਤੱਕ ਵਿਸ਼ਵ ਕਰਜ਼ਾ 337.7 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਜਾਂ ਲਗਭਗ 30,000 ਲੱਖ ਕਰੋੜ ਰੁਪਏ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਉੱਚ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ। ਜੇਕਰ ਇਹ ਕਰਜ਼ਾ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਕੁੱਲ ਆਬਾਦੀ 8.24 ਬਿਲੀਅਨ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰ ਵੰਡਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਹਰੇਕ ਵਿਅਕਤੀ ’ਤੇ ਲਗਭਗ 3.634 ਮਿਲੀਅਨ ਰੁਪਏ ਦਾ ਕਰਜ਼ਾ ਹੋਵੇਗਾ।
ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਸ ਸਾਲ ਵਿਸ਼ਵ ਕਰਜ਼ੇ ’ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਾਧਾ ਚੀਨ, ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ, ਫਰਾਂਸ, ਜਰਮਨੀ, ਯੂਨਾਈਟਿਡ ਕਿੰਗਡਮ ਅਤੇ ਜਾਪਾਨ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਡਾਲਰ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰੀ ਅਤੇ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕਾਂ ਦੁਆਰਾ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕਟੌਤੀ ਨੇ ਵੀ ਕਰਜ਼ੇ ਦੇ ਵਾਧੇ ਵਿੱਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਇਆ। ਆਈ.ਆਈ.ਐਫ਼. ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਸ ਵਾਧੇ ਦਾ ਪੈਮਾਨਾ ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੌਰਾਨ ਦੇਖੇ ਗਏ ਵਾਧੇ ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ ਸੀ।
ਗਲੋਬਲ ਕਰਜ਼ਾ-ਤੋਂ-ਉਤਪਾਦਨ ਅਨੁਪਾਤ, ਭਾਵੇਂ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਘਟ ਰਿਹਾ ਹੈ, 324 ਫੀਸਦੀ ਤੋਂ ਥੋੜ੍ਹਾ ਉੱਪਰ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਉੱਭਰ ਰਹੇ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਇਹ 242.4 ਫੀਸਦੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ। ਉੱਭਰ ਰਹੇ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਲ ਕਰਜ਼ਾ ਦੂਜੀ ਤਿਮਾਹੀ ਵਿੱਚ 3.4 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਵਧਿਆ ਹੈ ਅਤੇ 109 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੇ ਰਿਕਾਰਡ ਉੱਚੇ ਪੱਧਰ ’ਤੇ ਹੈ।
ਆਈ.ਆਈ.ਐਫ਼. ਨੇ ਚਿਤਾਵਨੀ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਉਭਰ ਰਹੇ ਬਾਜ਼ਾਰਾਂ ਨੂੰ 2025 ਦੇ ਬਾਕੀ ਸਮੇਂ ਦੌਰਾਨ ਲਗਭਗ 3.2 ਟ੍ਰਿਲੀਅਨ ਡਾਲਰ ਬਾਂਡ ਅਤੇ ਕਰਜ਼ਾ ਮੁਕਤੀ ਦਬਾਅ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਜਾਪਾਨ, ਜਰਮਨੀ ਅਤੇ ਫਰਾਂਸ ਵਰਗੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇ ਹੋਏ ਵਿੱਤੀ ਦਬਾਅ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਨਿਵੇਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ‘ਬਾਂਡ ਵਿਜੀਲੈਂਟ’ ਰਹਿਣ ਦੀ ਸਲਾਹ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਰਿਪੋਰਟ ’ਚ ਅਮਰੀਕੀ ਕਰਜ਼ੇ ਬਾਰੇ ਵੀ ਚਿੰਤਾ ਪ੍ਰਗਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਦਾ ਕਰਜ਼ਾ ਹੁਣ ਕੁੱਲ ਸਰਕਾਰੀ ਕਰਜ਼ੇ ਦਾ ਲਗਭਗ 20 ਫੀਸਦੀ ਤੇ ਖਜ਼ਾਨਾ ਜਾਰੀ ਕਰਨ ਦਾ 80 ਫੀਸਦੀ ਹੈ। ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਦੇ ਕਰਜ਼ੇ ’ਤੇ ਇਹ ਵਧੀ ਹੋਈ ਨਿਰਭਰਤਾ ਕੇਂਦਰੀ ਬੈਂਕਾਂ ’ਤੇ ਵਿਆਜ ਦਰਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਰੱਖਣ ਲਈ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਦਬਾਅ ਵਧਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮੁਦਰਾ ਨੀਤੀ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਖ਼ਤਰਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।
